Offsetting is ongewenste inktoverdracht op de achterzijde van vellen. Het ontstaat wanneer de inkt nog te nat is en een vers gedrukt vel de achterzijde van het volgende vel raakt. In drukwerk levert dit zichtbare spookbeelden, vegen en een grauwe waas op. Begrip van offsetting helpt je om kwaliteit te bewaken en klachten te voorkomen. De Drukwerk Specialist legt uit wat het is, hoe het ontstaat en hoe je het voorkomt.

Wat is offsetting

Offsetting heet ook wel set off of afgeven. Tijdens het drukken komen de vellen in een stapel terecht. Als de inkt nog niet genoeg is opgedroogd, laat het beeld van de bedrukte zijde af op de achterzijde van het volgende vel. Je ziet dan delen van tekst of beeld als een lichte afdruk of als vegen terug. Dit tast de helderheid en leesbaarheid van het drukwerk aan en verlaagt de beleving van kwaliteit.

Hoe ontstaat offsetting

Offsetting ontstaat door een combinatie van natte inkt, contactdruk en tijd in de stapel. Hoe natter de inkt en hoe hoger de stapeldruk, hoe groter het risico. Ook de omgeving en het substraat spelen mee. De kern is simpel. Natte inkt raakt de achterzijde van het volgende vel en laat daar pigment achter.

• Te natte inkt. Hoge inktdekking, traag drogende bindmiddelen of te veel toevoegingen vertragen de droging.
• Te snelle stapeling. Vellen krijgen te weinig tijd om aan te drogen voor ze de stapel in gaan.
• Hoge stapeldruk. Zware of te hoge stapels drukken de natte inkt in het volgende vel.
• Onvoldoende lucht en warmte. Lage temperatuur of hoge luchtvochtigheid vertraagt droging door oxidatie en penetratie.
• Onvoldoende anti set off poeder. Te weinig poeder zorgt voor direct oppervlakcontact tussen vellen.

Invloed van papier en inkt

Papier en inkt bepalen samen hoe snel de inkt fixeert, intrekt en uithardt. De keuze van materiaal en recept heeft direct effect op offsetting.

• Gestreken papier. Een gladde toplaag geeft scherp beeld, maar laat inkt minder snel intrekken. Dat vergroot de kans op offsetting bij hoge dekking.
• Ongestreken papier. De vezels zuigen een deel van de inkt in het papier, wat sneller fixeert. Toch kan te veel olie of een koud perslokaal nog steeds offsetting geven.
• Sneldrogende inkt. Oxidatief drogende inkten met een passende droogsnelheid beperken risico. Te trage droging verhoogt het risico.
• UV inkt. UV uitharding geeft direct een harde film, wat set off sterk reduceert. De juiste lampintensiteit en snelheid blijft belangrijk.
• Dispersielak of vernis. Een laklaag sluit het beeld af en voorkomt direct contact met het volgende vel.

Herkennen van offsetting

Vroege herkenning voorkomt afkeur en extra werk. Let tijdens productie en afwerking op deze signalen.

• Spookbeeld op de achterzijde. Je ziet lichte spiegels van tekst of beeld, vaak op plekken met hoge dekking.
• Vettige vegen. Bij het uitwaaieren van vellen blijven vegen achter op de achterzijde.
• Plakkerigheid. Vellen plakken in de stapel en laten los met weerstand.
• Wrijfproef. Met lichte druk over een vers vel strijken laat kleursporen achter op een schoon vel.

Verschil met andere kwaliteitissues

Offsetting lijkt soms op andere problemen. Een scherp onderscheid helpt bij de juiste aanpak.

• Vegen door transport. Strepen in de looprichting duiden vaak op aanraking met rollen of banden. Offsetting volgt het beeld en zit vaak vlak tegenover een zware beelddruk.
• Rub off of afgeven bij wrijven. Kleur komt los bij mechanische wrijving op droog drukwerk. Offsetting gebeurt al in de stapel tijdens droging.
• Blocking. Vellen kleven aan elkaar door onvoldoende uitgeharde lagen zoals lak of toner. Bij offsetting zie je vooral pigmentoverdracht, geen blijvende verkleving.
• Ink set off tegenover offsetdruk. De term offsetting gaat over afgeven. Het staat los van de druktechniek offsetdruk.

Ontwerp en prepress factoren

Ook in ontwerp en kleurbeheer schuilt invloed op offsetting. Een doordachte opbouw van kleur en dekking verlaagt de kans op afgeven.

• Totaal inktdekking. Beperk extreme dekking in donkere partijen. Een lagere totaal inktdekking droogt sneller en geeft minder risico.
• Kleuropbouw. Slim gebruik van UCR of GCR verlaagt dekking in schaduwen zonder zichtbaar kwaliteitsverlies.
• Plaatsing van zware beelden. Leg zware volvlakken niet recht tegenover kwetsbare lichte achterzijden zoals onbedrukte pagina delen.
• Keuze van afwerking. Lak, vernis of folie beschermt het beeld tijdens naverwerking en stapeling.

Productie tips ter preventie

Een gecontroleerde persinstelling en naverwerking beperken offsetting. Kleine ingrepen leveren vaak veel op.

• Stapelhoogte en tussenleggers. Bouw lagere stapels op en geef vellen lucht. Tussenleggers of slip sheets vergroten de marge.
• Anti set off poeder. Doseer gelijkmatig en passend bij papiersoort en beeld. Te veel poeder verlaagt glans en kan storingen geven, te weinig verhoogt risico.
• Droogondersteuning. Ventilatie, warmte, IR of UV helpt bij snelle fixatie. Stem snelheid en energie af op het werk.
• Doorlooptijd. Plan voldoende tijd tussen drukken en afwerken. Snijden, vouwen en verpakken op te nat drukwerk vergroot schade.
• Klimaat in de drukkerij. Houd temperatuur en luchtvochtigheid stabiel. Een droog en constant klimaat versnelt droging en geeft voorspelbare resultaten.

Gevolgen van offsetting voor drukwerk

Offsetting heeft invloed op zowel esthetiek als functionaliteit van drukwerk. Tekst op de achterzijde kan minder leesbaar raken. Foto’s verliezen contrast door een grijze sluier. Bij huisstijldrukwerk leidt het tot een onprofessionele aanblik. In packaging kan informatie op de binnenzijde vervagen. Herdruk en extra afwerktijd kosten geld en tijd. Voorkomen is dus beter dan herstellen.

Samenvatting

Offsetting is afgeven van natte inkt op de achterzijde van het volgende vel. Het ontstaat door een mix van hoge inktdekking, trage droging, stapeldruk en omgevingsfactoren. Met de juiste materiaalkeuze, doordacht ontwerp, gecontroleerde persinstellingen en voldoende droogtijd houd je het risico laag. Zo borg je schoon, scherp en professioneel drukwerk.

Advies nodig

Heb je last van offsetting of wil je risico’s verlagen in een nieuw project. Neem contact op met De Drukwerk Specialist voor gericht advies of een offerte. We denken graag mee over papier, inkt, droging en afwerking zodat jouw drukwerk schoon en consistent op de pers komt.