Wat is witpunt

Het witpunt is de kleurtemperatuur die je als wit definieert in een kleurruimte of op een apparaat. Je kunt het zien als het anker van alle kleuren. Als het wit verandert, veranderen alle andere kleuren mee. In drukwerk speelt het witpunt een grote rol, omdat papier een eigen wit heeft en lichtomstandigheden sterk meespelen. Door een passend witpunt te kiezen krijg je consistente kleur in proef, op scherm en op het eindproduct. Zo voorkom je verrassingen en ogen beelden zoals je ze bedoelt.

Waarom het witpunt in drukwerk belangrijk is

Drukwerk leef je in de echte wereld. Papier heeft geen eigen licht en reflecteert alleen wat er op schijnt. Een poster oogt anders onder warm licht dan onder neutraal daglicht. Het gekozen witpunt bepaalt hoe jouw ontwerp eruitziet in die omgeving. Koppel je ontwerpen aan het juiste witpunt, dan sluit de kleurweergave beter aan bij de praktijk.

Ook de stap van scherm naar papier vraagt om aandacht. Veel beeldschermen gebruiken een koeler witpunt dan drukwerk. Je ziet dan een helderder wit op het scherm dan op papier, wat tot een te koud ontwerp kan leiden. Door dit verschil te kennen en te sturen, vergroot je de voorspelbaarheid van kleur.

Standaardreferenties voor wit

In kleurbeheer kom je vaak twee standaarden tegen. D50 en D65. Dit zijn referenties die een soort daglicht beschrijven. D50 sluit aan op drukwerk en proefomgevingen. D65 sluit vaker aan op beeldschermen en fotografie. Het getal verwijst naar een kleurtemperatuur in Kelvin. Een hoger getal oogt koeler. Een lager getal oogt warmer.

• D50. Ongeveer 5000 K. Veel gebruikt in drukwerk en bij lichtkasten voor proefbeoordeling.
• D65. Ongeveer 6500 K. Veel gebruikt bij beeldschermen en algemene beeldbewerking.
• Papierwit. Elk papier heeft een eigen wit. Met en zonder optische witmakers kan dat zichtbaar verschillen.

Witpunt en kleurbeheer met profielen

ICC profielen beschrijven hoe apparaten kleuren tonen of afdrukken. In zo een profiel staat ook informatie over het wit. Software gebruikt die informatie om kleuren tussen apparaten te vertalen. Denk aan de stap van RGB op een monitor naar CMYK in drukwerk. Het systeem houdt dan rekening met het verschil tussen het schermwit en het papierwit. Zo blijf je dichter bij de bedoelde uitstraling.

Bij drukwerkprofielen speelt ook de meetconditie een rol. M0, M1 of M2 geven aan hoe je de kleur meet, met of zonder invloed van optische witmakers. Een juiste keuze geeft een beter verband tussen proef en oplage. Door dezelfde meetconditie te gebruiken in het hele traject ontstaat meer consistentie.

Invloed van papiersoort en licht

Niet elk papier reflecteert licht op dezelfde manier. Natuurwit papier oogt eerder warm. Gesatineerd of gestreken papier kan koeler lijken. Papieren met optische witmakers kunnen onder daglicht helderder en blauwer lijken dan onder warm binnenlicht. Kijk dus altijd naar papier en licht samen. De omstandigheden tijdens beoordeling maken net zoveel uit als de instellingen op je scherm.

Van scherm naar drukwerk

Een goed ingestelde werkplek helpt. Stel je monitor af op een consistent witpunt. Veel ontwerpers werken op D65 en gebruiken daarna softproofing om naar D50 te kijken. Anderen kiezen direct voor D50 als de focus op drukwerk ligt. Zorg ook voor neutraal omgevingslicht in je studio, zodat je ogen zich aan een stabiel referentie wit kunnen aanpassen.

Veelgemaakte fouten rond het witpunt

• Kleur beoordelen onder warm tafellamplicht terwijl het doel een poster in daglicht is.
• Een D65 scherm zonder softproofing gebruiken voor een drukwerkopdracht die op D50 uitkomt.
• Geen rekening houden met het eigen papierwit van de gekozen papiersoort.
• Meten in een andere meetconditie dan de profielen en proefinstellingen aangeven.
• Vergeten een profiel te koppelen, waardoor de software een ongeschikt standaardwit aanneemt.

Praktische tips voor een stabiel witpunt

• Bepaal eerst het doel. Is de uiting bedoeld voor binnenlicht of voor daglicht. Kies een witpunt dat daarbij past.
• Gebruik licht met een bekende kleurtemperatuur voor beoordeling. Een lichtkast met D50 geeft een betrouwbaar referentiepunt.
• Zet softproofing aan in je ontwerpprogramma en kies het juiste drukwerkprofiel.
• Let op het papierwit in proef en oplage. Kies een proefmateriaal dat het eindpapier goed benadert.
• Houd je werkruimte neutraal. Felle kleuren in de omgeving beïnvloeden je kleurperceptie.

Hoe kies je het juiste witpunt voor jouw project

Kijk naar de plek waar het drukwerk komt te hangen of te liggen. Een brochure voor kantoor profiteert van een neutrale kijk op D50. Een display dat vooral in winkels met koel licht hangt kan beter aansluiten bij een koeler referentiepunt. Stem je scherminstellingen, profielen en licht op elkaar af. Zo vergroot je de kans op een match tussen wat je ziet en wat je drukt.

Samenvatting

Het witpunt is het fundament van kleurweergave. In drukwerk draait het om de relatie tussen scherm, papier en licht. Door een passende referentie te kiezen, profielen goed te gebruiken en onder gecontroleerd licht te kijken, creëer je consistentie en voorkom je kleurverschillen. Zo stuur je op voorspelbare resultaten en haal je het maximale uit je ontwerp en je drukwerk.

Vragen of advies

Heb je vragen over het witpunt in jouw project of wil je weten welke instellingen het beste passen bij je drukwerk. Neem contact op met De Drukwerk Specialist voor praktisch advies of een vrijblijvende offerte. We denken graag met je mee en helpen je naar een helder en betrouwbaar resultaat.