Banding

Banding is een drukfout die je herkent aan zichtbare horizontale of verticale lijnen in een vlak of verloop. De strepen onderbreken een egaal beeld, waardoor het drukwerk minder strak oogt. Vaak hangt dit samen met verstopping van spuitmondjes in de printkop, een fout in de kalibratie of een onjuiste instelling in de aansturing van de printer.

Wat is banding?

Banding ontstaat wanneer de printer het beeld niet gelijkmatig opbouwt. Je ziet dan banen of stroken met iets andere dichtheid of kleur. Dat valt vooral op in zachte verlopen, egale kleurvlakken en grote foto’s. In digitaal en grootformaat printen speelt banding vaker dan in traditionele offset, maar elk proces kan ermee te maken krijgen.

Kenmerken

• Richting van de lijnen. Horizontaal of verticaal, vaak steeds op dezelfde afstand.
• Patroon en ritme. Regelmatig patroon, soms per printpass, soms na iedere paar millimeter vooruitgang van het papier.
• Kleurverschil. Lijnen zijn net lichter of donkerder, of hebben een kleurzweem.
• Specifiek zichtbaar. Vooral in verlopen, egale tinten, huidtonen en donkere schaduwen.
• Niet in de bronafbeelding. Zoom je in op het originele bestand, dan zie je daar geen strepen.

Veelvoorkomende oorzaken

• Verstopte spuitmondjes. Nozzles vuren niet goed, waardoor lege of zwakkere lijntjes ontstaan.
• Foute kalibratie. Onjuiste uitlijning van printkoppen of verkeerde media advance instelling.
• Te lage printresolutie. Te weinig passes of te snelle printinstelling geeft zichtbaar raster.
• RIP en rasterinstellingen. Onhandige dithering of screening veroorzaakt patroonvorming.
• Onjuist kleurprofiel. Verkeerde inktlimiet of linearisatie zorgt voor onregelmatige inktopbouw.
• Materiaalgedrag. Papier of folie rekt, golft of schuift net iets, wat strepen triggert.
• Mechanische afwijkingen. Slijtage aan transportrollen of vervuilde sensoren geeft ritmische artefacten.
• Bestandsproblemen. Te harde compressie, te lage resolutie of banding in het aangeleverde verloop.

Waar zie je banding het vaakst?

Banding valt extra op bij producten met grote egale vlakken of duidelijke verlopen. Denk aan posters met kleurverlopen, flyers met felle huisstijlkleuren, visitekaartjes met donkere achtergronden en grote doektoepassingen zoals spandoeken.

Waar let je op bij controle?

• Teststroken en proefprint. Bekijk een grijsverloop en één effen kleur op armlengte en van dichtbij.
• Consistente richting. Komt de streep steeds terug op dezelfde afstand, dan duidt dat op mechaniek of media advance.
• Kleurkanalen vergelijken. Zie je het alleen in cyaan of magenta, dan wijst dat naar een specifiek kanaal.
• Lichtval en kijkafstand. Kantel het drukwerk, check op verschillende afstanden en onder neutraal licht.

Oplossingen in het productieproces

• Reiniging van de printkop. Voer een nozzle check uit en reinig tot alle spuitmondjes weer meedoen.
• Heruitlijning en kalibratie. Linearisatie, kopuitlijning en juiste media advance geven een gelijkmatige opbouw.
• Geschikte printinstelling. Kies meer passes, verlaag snelheid of print in één richting voor kritische beelden.
• Correct kleurprofiel. Gebruik het juiste materiaalprofiel en inktlimiet, pas de inktdekking aan waar nodig.
• Materiaalconditie. Acclimatiseer papier, voorkom vochtverschil en zorg voor vlakke aanvoer.
• RIP optimalisatie. Pas rastertype of dithering aan en voorkom patronen die strepen accentueren.
• Technisch onderhoud. Controleer transportrollen, sensoren en firmware, vervang versleten onderdelen tijdig.

Bestandstips om banding te beperken

• Verlopen opbouwen. Gebruik voldoende kleurdiepte en voeg desnoods een subtiele ruis van 1 tot 2 procent toe om strepen te maskeren.
• Voldoende resolutie. Lever beelden op 300 ppi op het geplande formaat, voorkom extreem opschalen.
• Effen vlakken. Werk in CMYK, vermijd oververzadiging en kies stabiele tinten zonder onnodige kanaalmixen.
• Beperk compressie. Sla foto’s op met lage compressie, voorkom blokvorming die lijnen benadrukt.
• Kleurbeheer op orde. Gebruik het juiste CMYK-profiel en embed profielen bij het exporteren naar pdf.

Voordelen van tijdig herkennen

• Hogere beeldkwaliteit. Egaal drukwerk oogt professioneel en betrouwbaar.
• Minder herstelwerk. Vroege detectie voorkomt herdruk en bespaart materiaal en tijd.
• Consistente huisstijl. Kleuren en verlopen blijven stabiel over verschillende producten en runs.

Bestellen of toepassen

Twijfel je of je ontwerp gevoelig is voor banding, bijvoorbeeld met grote egale vlakken of fijne verlopen, vraag dan om een proef of teststrook. Lever bestanden met voldoende resolutie en een zorgvuldig opgebouwd verloop. Geef bij de briefing aan welke delen extra kritisch zijn, zoals huidtinten of grote donkere oppervlakken. Zo maak je een gerichte kwaliteitscheck mogelijk.

Vragen of advies?

Heb je een ontwerp waar banding een risico vormt of wil je een kritisch project laten toetsen, neem dan contact op met De Drukwerk Specialist voor meer informatie of een offerte.