Wat is katern

Een katern is een gevouwen vel dat meerdere pagina's bevat. In drukwerk vormt een katern de basis van een boek, brochure of magazine. Je drukt meerdere pagina's op een groot drukvel. Daarna vouw je het vel tot een compact geheel. Zo krijg je een pakketje met pagina's in de juiste volgorde. Een publicatie bestaat vaak uit meerdere katerns die je samenvoegt en afwerkt. Het begrip katern is belangrijk omdat het direct invloed heeft op opmaak, paginavolgorde, bindwijze, productietijd en prijs.

Waarom een katern belangrijk is in drukwerk

Met een katern bouw je structuur in je drukwerk. Je bundelt pagina's in logische blokken. Dat maakt sorteren en binden efficiënt. Ook bepaalt het formaat van het katern hoe je de opmaak aanpakt. Denk aan marge, afloop en volgorde. Door slim met katerns te werken beperk je papierafval en druk je efficiënter. Dat levert een netter resultaat op met een stabiele rug en strakke snijranden. Voor de lezer geeft een goede katernindeling rust en een prettige bladspiegel.

Hoe ontstaat een katern

Je zet alle pagina's in de juiste volgorde met impositie. Dat is de indeling op een groot vel zodat na het vouwen de pagina's netjes achter elkaar staan. Daarna druk je het vel, vouw je het volgens de gekozen vouwwijze en krijg je een katern. Meerdere katerns plaats je in of op elkaar. Vervolgens kies je een bindmethode die past bij het doel van je drukwerk. Denk aan geniet, gelijmd of genaaid. Elke stap vraagt om nauwkeurigheid voor een strak eindresultaat.

Veelvoorkomende katerngroottes

Een katern bevat altijd een veelvoud van vier pagina's. Een drukvel heeft twee zijden en je vouwt het vel, waardoor elke vouw extra pagina's oplevert. Dit zijn veelgebruikte aantallen per katern.

• 8 pagina's. Compact en populair voor dun papier of kleine boekjes.
• 12 pagina's. Handig als het drukvel en het formaat dat toelaten.
• 16 pagina's. Veel gebruikt in boeken en magazines met standaardformaten.
• 24 pagina's. Geschikt bij grote persen en bepaalde vouwwijzes.
• 32 pagina's. Voor grote oplagen, dun papier en efficiënte productie.

Niet elk project vraagt om dezelfde omvang. De keuze hangt af van formaat, papier, pers en bindmethode. Soms combineer je verschillende katerns om exact op het gewenste paginatal uit te komen.

Katern en bindmethodes

De opbouw in katerns hangt samen met de manier van binden. Dit zijn gangbare opties in drukwerk.

• Geniet in de rug. Je plaatst een of meer katerns op elkaar en niet ze in de vouw. Ideaal voor magazines en dunne brochures.
• Gelijmde rug. Je lijmt losse katerns aan de rug vast. Geeft een strakke rug en werkt goed bij boeken en catalogi.
• Genaaide rug. Je naait katerns aan elkaar voor extra stevigheid. Past bij luxe boeken en uitgaven die lang meegaan.

De gewenste levensduur, het aantal pagina's en de papierkeuze sturen de keuze voor de bindmethode. Een dikke uitgave vraagt vaak om meerdere katerns en een stevige bindtechniek.

Papier, vouwwijze en dikte

Papierdikte beïnvloedt de omvang van een katern. Dik papier geeft meer volume en vraagt soms om kleinere katerns om opspringen te beperken. Bij veel pagina's schuift de binnenste pagina iets naar buiten. Dit heet bolling of creep. Goede opmaak en juiste vouwwijze vangen dat op. Ook de nerfrichting van papier speelt mee. Vouwen met de nerf levert een mooier en strakker katern op, met minder scheur en een betere bladligging.

Opmaak en praktische tips

• Denk vooraf na over het totale paginatal. Reken in veelvouden van vier voor een efficiënte katernindeling.
• Laat voldoende marge aan de rugzijde. Zo blijft tekst leesbaar na binden en snijden.
• Zet afloop aan alle zijden waar beeld tot aan de rand loopt. Dat voorkomt witte randjes na het snijden.
• Vermijd cruciale inhoud in de vouw. Plaats kleine tekst en dunne lijnen niet precies op de vouw.
• Houd rekening met bolling bij dikke publicaties. Geef iets extra binnenmarge voor de binnenste pagina's.
• Gebruik consistente paginaformaten en dezelfde papierkeuze per katern voor een egaal resultaat.
• Vraag bij twijfel om een dummy. Een papieren proef maakt de dikte, bladligging en vouwwijze zichtbaar.

Katern in verschillende soorten drukwerk

Magazines werken vaak met katerns van 16 pagina's die je geniet in de rug. Boeken met veel pagina's bestaan uit meerdere katerns die je lijmt of naait. Een dunne brochure kan bestaan uit één katern dat je in het midden niet. Catalogi met veel inhoud vragen om meerdere katerns en een stevige rug. Door per project te kiezen welke katernopbouw past, krijg je een nette afwerking en een lange levensduur.

Veelgestelde vragen

• Hoeveel pagina's past in één katern. Dat hangt af van drukvel, vouwwijze en papier. Vaak gaat het om 8, 12, 16 of 24 pagina's.
• Mag ik lege pagina's toevoegen. Ja, als dat helpt om op een veelvoud van vier uit te komen.
• Waarom verspringt beeld soms aan de binnenzijde. Dat komt door bolling. Extra binnenmarge en juiste impositie lossen dat op.
• Maakt de richting van de papiernerf uit. Ja, vouwen met de nerf geeft een strakker en duurzamer katern.

Samenvatting

Een katern vormt de ruggengraat van veel drukwerk. Je bouwt pagina's op in gevouwen vellen, kiest de juiste omvang en combineert ze met een passende bindmethode. Met aandacht voor papier, vouwwijze en opmaak lever je strak en duurzaam drukwerk. Zo ontstaat een leesbaar en professioneel eindresultaat dat klopt tot in de details.

Meer weten over katerns

Heb je vragen over katern, impositie of bindmethodes in drukwerk. Neem contact op met De Drukwerk Specialist voor gericht advies of een offerte. Samen kijken we naar de beste katernopbouw voor jouw publicatie.