Kleurscheiding is het proces waarbij je een full color beeld opsplitst in losse kleurkanalen voor cyaan, magenta, geel en zwart. In drukwerk geeft elke kleur zijn eigen plaat en zijn eigen inktgang. De pers legt de vier platen exact over elkaar. Zo bouw je het volledige beeld op met puntjes in verschillende groottes en dichtheden. Zonder goede kleurscheiding krijg je kleurverschillen, onscherpte of storende randen. Met een zorgvuldige kleurscheiding stuur je de pers aan met duidelijke informatie. Dat levert consistente kleuren, strakke details en een voorspelbaar resultaat op.

Hoe werkt kleurscheiding in drukwerk.

Bij kleurscheiding verdeel je alle beeldinformatie over vier kanalen. Cyaan, magenta en geel mengen samen een groot deel van het kleurpalet. Het zwarte kanaal geeft extra diepte en scherpte. De drukker maakt voor elk kanaal een plaat. De pers brengt de inkt laag voor laag aan. De rasterpuntjes in elk kanaal vormen samen het beeld dat je met het blote oog als een doorlopend kleurvlak ziet.

De hoekstand en de grootte van de rasterpunten spelen een grote rol. Door slimme hoekstanden vermijd je moiré patronen. Met de juiste rasterfrequentie krijg je een balans tussen detail en rustige vlakken. Voor foto’s kies je een fijn raster. Voor tekst en fijne lijnen let je op maximale scherpte in het zwarte kanaal.

CMYK en de rol van zwart.

Het K kanaal staat voor zwart. Dit kanaal draagt veel bij aan contrast en leesbaarheid. Zwarte tekst zet je bij voorkeur alleen in K. Dat geeft de beste scherpte en voorkomt randen. Voor diepe volle zwarte vlakken gebruik je vaak een combinatie van CMY met K. Dat heet rijk zwart. Denk aan C 60 M 40 Y 40 K 100 als richtlijn. Voor kleine teksten en dunne lijnen kies je alleen K om registratierisico te verlagen.

Van RGB naar CMYK.

Beelden van camera of scherm staan in RGB. Drukwerk gebruikt CMYK. Een goede omzetting is dus essentieel. RGB kan felle kleuren tonen die buiten het bereik van CMYK vallen. Tijdens de omzetting verlies je soms intensiteit in fel blauw of groen. Met het juiste kleurprofiel houd je controle over die vertaling.

• Kies een passend CMYK profiel dat past bij papier en pers. Denk aan coated of uncoated papier.
• Zet afbeeldingen om naar CMYK voordat je een definitieve PDF maakt. Zo zie je direct het resultaat.
• Let op verzadigde blauwe tinten. Pas de mix aan om paarszweem te voorkomen.
• Controleer huidtinten. Te veel magenta geeft een rode gloed.

Steunkleuren en PMS naast CMYK.

Niet elke kleur laat zich netjes mengen uit CMYK. Een fel oranje, een bedrijfskleur of metallic vraagt soms om een steunkleur of PMS. Bij een steunkleur druk je met een aparte inkt. Dat geeft een zuivere en herhaalbare kleur. In een kleurscheiding krijg je dan extra platen. Je combineert CMYK en steunkleuren als het ontwerp dat vraagt. Zet tekst in een steunkleur bij voorkeur op overdruk om kleine kiertjes te voorkomen.

Trapping, overdruk en registratie.

In de praktijk bewegen papier en inkt een fractie. Minimale verschuiving leidt tot witte randjes tussen kleuren. Met trapping laat je kleuren iets overlappen. Zo dek je die randjes af. Overdruk zorgt dat een bovenliggende kleur niet uitslaat. Zwarte tekst op een gekleurde achtergrond zet je vaak op overdruk. Dat geeft strakke randen en voorkomt misregistratie.

Resolutie en raster.

Voor een scherpe kleurscheiding gebruik je voldoende resolutie. Voor foto’s is 300 dpi een veilige keuze. Lager risico op onscherpte en beter detail. Plaats lijntekeningen als vector. Zo blijven lijnen scherp op elke grootte. Stem de rasterfrequentie af op papier en pers. Op gestreken papier past een fijner raster dan op ongestreken papier. Een te grof raster geeft zichtbare puntjes. Een te fijn raster kan detail in de schaduw verliezen.

Zwartgebruik en tinten.

Niet elk zwart is hetzelfde. Voor teksten kies je K 100. Voor grote vlakken gebruik je rijk zwart voor meer diepte. Let op de totale inktdekking. Een te hoge som van CMYK kan vlekken geven. Houd de totale dekking binnen de richtlijnen van het gekozen profiel. Voor grijze tinten werkt een mix met alleen K vaak het schoonst. Grijze vlakken met CMY kunnen een kleurzweem krijgen.

Bestandsvoorbereiding en PDF.

Een schone kleurscheiding begint in je ontwerpsoftware. Stel het kleurbeheer goed in met het juiste CMYK profiel. Gebruik vector voor logo’s en tekst. Rasterafbeeldingen bewerk je op de juiste resolutie. Lever een PDF X 1a of PDF X 4 aan. Deze standaarden bewaken kleur, transparantie en fonts. Controleer in een preflight op steunkleuren, overdruk, beeldresolutie en totale inktdekking. Bekijk de separaties in een scheidingsoverzicht. Zo zie je per kanaal wat de pers straks afdrukt.

Veelvoorkomende fouten en oplossingen.

• RGB beelden in de PDF. Zet beelden om naar CMYK en controleer het profiel.
• Zwarte tekst opgebouwd uit CMYK. Gebruik alleen K voor scherpte en minder risico.
• Geen trapping bij aangrenzende kleuren. Voeg een kleine overlap toe om witte kiertjes te voorkomen.
• Te hoge inktdekking in donkere vlakken. Verlaag CMY of pas het profiel toe dat de dekking begrenst.
• Verkeerde overdrukinstellingen. Test kritieke objecten in een scheidingsoverzicht en pas aan waar nodig.
• Gebruik van ongeschikte steunkleuren. Beoordeel of CMYK volstaat of dat een PMS nodig is.

Waarom kleurscheiding belangrijk is.

Met een goede kleurscheiding maak je drukwerk voorspelbaar en constant. Je haalt meer uit foto’s, je houdt bedrijfskleuren strak en je voorkomt verrassingen op de pers. Een doordachte keuze voor profielen, raster en zwartgebruik betaalt zich terug in kwaliteit en rust. Dat is de basis voor professionele resultaten.

Kleurscheiding en De Drukwerk Specialist.

De Drukwerk Specialist legt complexe materie uit in duidelijke stappen. Je krijgt heldere adviezen over profielen, separaties en bestandsopbouw. Zo stuur je elk project met vertrouwen naar de pers. Heb je vragen over kleurscheiding of twijfel je over de juiste aanpak. Neem gerust contact op voor meer informatie of een scherpe offerte. Wij denken graag mee en helpen je naar strak en betrouwbaar drukwerk.