Bulk is de dikte van papier in verhouding tot het gewicht. Je noemt dit ook opdikkendheid. In drukwerk speelt bulk een grote rol. Het bepaalt hoe stevig een vel aanvoelt, hoeveel volume een boek heeft en hoe een brochure pagina voor pagina omslaat. Met de juiste bulk krijg je een mooie balans tussen gewicht, dikte, uitstraling en kosten. Wie de basis van bulk kent, maakt betere keuzes voor elk type drukwerk.

Wat is bulk

Kern van de definitie. Bulk drukt de verhouding uit tussen de dikte van het papier en het gramgewicht per vierkante meter. Een hogere bulk betekent meer dikte bij hetzelfde gewicht. Een lagere bulk betekent minder dikte bij hetzelfde gewicht.

Rekenregel. Je rekent bulk als volgt. Dikte in micrometer gedeeld door het gramgewicht in gram per vierkante meter. De uitkomst is de bulkfactor. Andersom reken je de dikte door gramgewicht maal bulk te doen. Dat geeft de dikte in micrometer.

Voorbeelden. 90 g papier met een dikte van 100 micrometer. Bulk is 100 gedeeld door 90. Dat is ongeveer 1,11. Nog een voorbeeld. 300 g papier met bulk 1,5. Dikte is 300 maal 1,5. Dat is 450 micrometer.

Waarom bulk telt in drukwerk

Bulk raakt meerdere eigenschappen die je direct ervaart. Het gaat om uitstraling, tactiele beleving, sterkte en doordruk. Een flyer, een visitekaartje of een boek voelt anders aan bij verschillende bulk. Ook het totaalpakket telt mee. Meer bulk geeft meer dikte en vaak meer stijfheid. Dat kan een product luxer laten aanvoelen zonder extra gewicht.

• Stijfheid en gevoel. Meer bulk geeft een steviger gevoel per vel. Handig voor covers en kaarten.
• Volume en rugdikte. Bij boeken en magazines bepaalt bulk de rugdikte. Handig voor rugtekst en uitstraling.
• Doorschijnen. Hogere bulk helpt tegen doorschijnen bij dunner papier.
• Gewicht en portokosten. Met een bulkier papier houd je het gewicht laag en toch een voller gevoel.
• Leescomfort. Een blad met voldoende bulk slaat prettig om en blijft netjes liggen.

Verschillen tussen papiersoorten

Gestreken papier heeft vaak een lagere bulk. De gladde laag en een dichte persing maken het vel compacter. Ongestreken papier heeft meestal een hogere bulk en voelt voller aan. Speciaal opdikkend papier biedt nog meer volume. Recyclaat kan per soort verschillen. De vezelmix en de persing sturen de bulk. Ook nabehandeling zoals kalanderen drukt de vezels dichter op elkaar en verlaagt de bulk.

• Gestreken papier. Vaak bulk rond 0,8 tot 1,0.
• Ongestreken papier. Vaak bulk rond 1,1 tot 1,5.
• Opdikkend papier. Soms 1,7 tot 2,0 of hoger.

Let ook op vocht en opslag. Papier neemt vocht op en geeft vocht af. Dat kan de dikte licht beïnvloeden. Consistente opslag en acclimatiseren helpt bij stabiele resultaten.

Meten en specificeren

Je meet dikte met een micrometer of een papierdiktemeter. Meet meerdere vellen en neem een gemiddelde. Noteer het gramgewicht en reken de bulk met de rekenregel. Leveranciers vermelden soms een bulkfactor in de datasheet. Zie je alleen gramgewicht en dikte, dan kun je de bulk zelf berekenen.

• Kies een representatieve stapel vellen.
• Meet op meerdere plekken zonder veel druk.
• Reken dikte in micrometer uit als dat nodig is. 0,1 millimeter is 100 micrometer.
• Deel dikte door gramgewicht voor de bulkfactor.

Praktische toepassingen en keuzes

Bij elk project past een andere bulk. Denk vooraf na over gevoel, gewicht, afwerking en functie. Enkele richtlijnen helpen bij een eerste keuze.

• Boeken en magazines. Iets hogere bulk geeft meer volume en minder doorschijn bij tekstpagina's.
• Visitekaartjes. Meer bulk geeft een stevige eerste indruk, ook zonder extreem gramgewicht.
• Mailings. Hogere bulk bij lager gramgewicht helpt onder een gewichtsklasse te blijven.
• Verpakking en sleeves. Voldoende bulk geeft stevigheid en een mooie stand.
• Posters en flyers. Lager gramgewicht met hogere bulk kan kosten en gewicht sparen en toch prettig aanvoelen.

Afwerking en bulk

Bulk beïnvloedt rillen, vouwen en binden. Een dikke of stijve combinatie vraagt om rillen voor een strakke vouw. Bij lijmbinding bepaalt bulk de rugdikte en dus de omslag. Bij een hoge bulk kan vouwen zonder ril tot breukjes aan de vouwlijn leiden. Een proef met het gekozen papier geeft zekerheid. Ook het stapelen op de pers, snijden en verpakken loopt soepeler met een passende bulk voor het project.

Veelgemaakte aannames

Gramgewicht zegt niet alles. Twee papieren met 250 g kunnen anders aanvoelen. Het ene vel is compact en glad, het andere vel is volumineus en zacht. Kijk dus verder dan alleen het gramgewicht. Vraag naar de bulk of vergelijk de dikte in micrometer.

Samenvatting

Bulk, of opdikkendheid, is de sleutel tot het juiste gevoel, volume en uiterlijk van je drukwerk. Door de relatie tussen dikte en gewicht te kennen, maak je keuzes die kloppen met doel, uitstraling en budget. Wil je advies of een concrete berekening voor jouw project. Neem contact op met De Drukwerk Specialist voor meer informatie of een offerte.