Wat is een boekblok

Een boekblok vormt het hart van een boek of brochure. Het bestaat uit gevouwen katernen die je samenbrengt in de juiste volgorde. Daarna volgt de inbinding. Zonder goed samengesteld boekblok raakt de paginavolgorde in de war, sluit de rug niet mooi aan en houdt het boek minder lang stand. In drukwerk speelt het boekblok dus een centrale rol. Het bepaalt hoe prettig een boek opent, hoe strak het geheel oogt en hoe lang het meegaat. De Drukwerk Specialist geeft je graag inzicht in dit begrip, zodat je de juiste keuzes maakt voor jouw project.

Opbouw van het boekblok

Je start met drukvellen die een drukker vouwt tot katernen. Een katern is een set pagina’s die netjes in elkaar zit. Meestal gebruik je katernen van 8, 16 of 32 pagina’s. Je verzamelt alle katernen op volgorde tot één pakket. Dat pakket heet het boekblok. Afhankelijk van de bindwijze lijm je, naai je of niet je het blok. Daarna snijd je het boekblok aan drie zijden voor een nette afwerking. In het kort. eerst drukken, dan vouwen, dan verzamelen en pas daarna binden en snijden.

Belangrijke onderdelen en keuzes

• Papiersoort en papiergrammage. Dik papier geeft meer volume en een stevig gevoel. Dun papier levert een compact boek op en past bij veel pagina’s in een beperkte rugdikte.
• Looprichting van het papier. Vezels die evenwijdig aan de rug lopen geven een soepele bladomslag en minder spanning op de rug. Dit zorgt voor een mooier openliggend boek.
• Formaat en marges. Voldoende binnenmarge voorkomt dat tekst te dicht bij de rug komt. Buitenmarges en kop en staart leveren een rustig beeld op.
• Vouwschema en inslag. De juiste schikking van pagina’s op het drukvel garandeert dat iedere pagina op de juiste plek staat na het vouwen.
• Rugdikte. Het aantal pagina’s in combinatie met papierdikte bepaalt de rugdikte. Dit is belangrijk voor de cover en voor de stabiliteit.
• Snijmarges en afloop. Genoeg afloop voorkomt witte randjes na het schoon snijden.

Invloed van de bindwijze

Garenloos binden

Bij garenloos binden lijm je de rug van het boekblok. Dit past goed bij tijdschriften en boeken met middelgrote omvang. Goede lijm, juiste rugvoorbewerking en passende papierkeuze zorgen voor een stevige verbinding en een nette openligging.

Genaaid binden

Bij genaaid binden naai je de katernen met garen tot een sterk geheel. Deze methode past bij intensief gebruik, zoals bij studieboeken en naslagwerken. Het boek opent vlakker en houdt langer stand.

Geniet of geplakte brochure

Bij een geniet boekje plaats je nietjes in de rug van het in elkaar gelegde pakket. Dit levert een slanke brochure op met een beperkt aantal pagina’s. Bij een eenvoudige gelijmde brochure plak je de rug, maar zonder de opbouw van losse katernen. In beide gevallen speelt de juiste volgorde en vouw nauwkeurig mee in de kwaliteit van het boekje.

Afwerking rond het boekblok

Na het binden volgt het schoon snijden. Een drie sneden afwerking geeft strakke randen en gelijke maatvoering. Bij een hardcover plaats je schutbladen voor en achter die het boekblok verbinden met de band. Soms kies je voor kapitaalband aan kop en staart voor een nette afwerking. Ook rugversterking zoals gaas verhoogt de duurzaamheid.

Kwaliteit en controle

• Paginavolgorde. Controleer de collation marks of gebruik een duidelijke volgordestructuur. Zo voorkom je fouten tijdens het verzamelen.
• Creep of kruip. Bij dikkere boekjes schuiven binnenste pagina’s iets naar buiten. Door de opmaak hierop af te stemmen blijven marges overal gelijk.
• Vouwprecisie. Strakke vouwen zorgen voor haarscherpe katernen die mooi op elkaar aansluiten.
• Papierkeuze. Ongecoat papier geeft een natuurlijke uitstraling en minder glans. Gecoat papier toont beelden met veel detail en contrast.
• Inkt en dekking. Een gelijkmatige dekking voorkomt doorschijn en houdt het boekblok vlak.

Toepassingen in drukwerk

Een boekblok past bij veel soorten drukwerk. Denk aan romans, catalogi, jaarverslagen, handleidingen en magazines. Elke toepassing stelt andere eisen. Een roman vraagt om comfortabel lezen en een rustig papier. Een catalogus vraagt om maatvaste pagina’s, haarscherpe beelden en een strakke snede. Bij kinderboeken telt stootvastheid en een vlakke ligging. Door per project de opbouw van het boekblok te kiezen, behaal je de gewenste leeservaring en levensduur.

Praktische tips

• Kies paginacombinaties die passen bij katernen. Zo voorkom je lege pagina’s aan het einde.
• Stem de rugdikte af op de cover. Dit geeft een nette aansluiting zonder golven of scheuren.
• Gebruik genoeg afloop. Zo krijgt de snijder ruimte voor een strak eindresultaat.
• Test met een dummy. Een blanco testboekje helpt bij de beoordeling van dikte, vouw en openligging.
• Houd rekening met leeslint of andere extra’s. Plan dit in voordat je de oplage plant.

Samenvatting

Het boekblok vormt de complete binnenzijde van een boek. Je bouwt het op uit gevouwen en verzamelde katernen die je bindt en nagesnijdt. Papierkeuze, looprichting, vouwschema en rugdikte bepalen samen de kwaliteit, het uiterlijk en de levensduur. Een goed doordacht boekblok maakt het verschil tussen een kwetsbaar boek en een duurzame uitgave die prettig leest.

Vragen of een passende offerte

Heb je vragen over een boekblok in jouw drukwerk. Wil je advies over papier, rugdikte of bindwijze. Neem contact op met De Drukwerk Specialist voor persoonlijk advies of een scherpe offerte.