Wat is rillen

Rillen is het maken van een gecontroleerde indruk in papier of karton zonder het te snijden. Je legt als het ware een vouwlijn aan die het vouwen makkelijker maakt en mooier laat ogen. Deze techniek voorkomt scheurtjes in het drukwerk en zorgt voor een strakke en rechte vouw. In drukwerk met een hogere gramgewicht of met een afwerking zoals lamineren is rillen vrijwel altijd nodig om een nette eindkwaliteit te bereiken.

Waarom rillen belangrijk is in drukwerk

Bij gevouwen drukwerk wil je een scherpe vouw zonder breuken in de bedrukking. Zonder ril kan de inkt barsten en kan het materiaal scheuren. Zeker bij zwaardere papiersoorten of bij karton vraagt een vouw veel van de papiervezels. Met een ril begeleid je de vouw op de juiste plek en met de juiste druk. Dat geeft niet alleen een mooiere vouw, maar ook een betere maatvastheid en een professionele uitstraling.

Hoe werkt rillen

Rillen gebeurt met een rilmes en een rilmatrix of met walsen die druk uitoefenen. Het materiaal krijgt een indruk op de lijn waar je later vouwt. De papiervezels vervormen gecontroleerd, waardoor ze bij het vouwen niet breken. De vouw volgt de ril, zodat het drukwerk strak en recht blijft. De techniek vraagt de juiste combinatie van druk, rilbreedte en materiaalsoort voor een optimaal resultaat.

Wanneer rillen onmisbaar is

• Bij papier en karton vanaf ongeveer 170 gram per vierkante meter.
• Bij gelamineerd drukwerk, zoals mat of glans laminaat, omdat de folie sneller barst bij direct vouwen.
• Bij drukwerk met volle vlakken of donkere kleuren langs de vouwlijn.
• Bij meervoudige vouwen, zoals een wikkelvouw of harmonica vouw.
• Bij verpakkingstoepassingen, omslagen en mappen waar nauwkeurige vouwlijnen nodig zijn.
• Als de vouw dwars op de papiervezel loopt, omdat dat zwaarder is voor het materiaal.

Verschil tussen rillen, vouwen, perforeren en stansen

• Rillen. Je maakt een indruk die het vouwen begeleidt en scheuren voorkomt.
• Vouwen. Je buigt het materiaal langs de ril of rechtstreeks bij dun papier.
• Perforeren. Je maakt een rij kleine gaatjes zodat je iets makkelijk afscheurt.
• Stansen. Je snijdt of vormt een contour door het materiaal heen met een stansmes.

Technieken en varianten van rillen

• Kanaalrillen. Een rilmes drukt het materiaal in een rilmatrix. Geeft een strakke, diepe ril en past goed bij zwaardere materialen.
• Walsrillen. Wielen met druk creëren de ril. Snel en geschikt voor veelvoorkomende toepassingen.
• Handmatig rillen. Voor kleine aantallen of speciale posities, bijvoorbeeld bij unieke maatwerkprojecten.
• Meervoudig rillen. Meerdere rillen op vaste afstand voor omslagen, ruggen, insteekflappen of zigzag vouwen.

Rilbreedte, materiaal en papiervezel

De juiste rilbreedte hangt samen met de dikte en stugheid van het materiaal. Een te smalle ril kan leiden tot barsten, een te brede ril geeft een slappe vouw. Ook de richting van de papiervezel is belangrijk. Vouwen met de vezel mee geeft het mooiste resultaat. Ligt de vouw dwars op de vezel, dan is rillen extra belangrijk om scheuren te voorkomen.

Belangrijk. Stem rilmes en rilmatrix af op de papiersoort en de materiaalopbouw. Denk aan gelamineerd papier, karton met meerdere lagen of papier met speciale coatings. Hoe beter de set up, hoe netter de vouwlijn en hoe langer de kwaliteit behouden blijft.

Veelgemaakte fouten en hoe je die voorkomt

• Vouwen zonder ril bij zwaar of gelamineerd materiaal. Dit veroorzaakt snel barsten en een rommelig vouwbeeld.
• Een ril aan de verkeerde kant van een enkelzijdige afwerking. Denk aan spotlak of folie. Controleer altijd welke zijde in en welke zijde uit vouwt.
• Onjuiste afstand bij meerdere rillen. Houd rekening met de materiaaldikte, vooral bij wikkelvouwen en ruggen van brochures en presentatiemappen.
• Verkeerde rilbreedte. Pas de ril aan op gramgewicht en stugheid om scheuren te voorkomen.
• Geen rekening met de papiervezel. Plan de vouwrichting waar mogelijk met de vezel mee.

Toepassingen van rillen

• Kaarten, uitnodigingen en menukaarten met een nette vouwlijn.
• Folders, wikkelvouwen en zigzag vouwen bij zwaarder papier.
• Omslagen, presentatiemappen en ruggen met meervoudige rillen.
• Verpakkingen en sleeves waar exacte vouwlijnen nodig zijn.
• Kalenders, certificaten en luxe drukwerk met coating of folie.

Rillen in de productieketen

Rillen past in de afwerking na het drukken en vaak na aanvullende afwerkingen zoals lamineren of foliedruk. Zo bescherm je de toplaag en blijft de vouwlijn strak. Daarna volgt het vouwen en eventueel andere nabewerking zoals lijmen of hechten. Een goede volgorde en een passende instelling beperken uitval en verbeteren de consistentie.

Rillen en kwaliteit in drukwerk

Rillen verhoogt de kwaliteit van gevouwen drukwerk. Je voorkomt barsten, je krijgt een strakke vouw en je houdt controle over maat en uitlijning. Voor elk project kijk je naar materiaal, afwerking, vouwschema en oplage. Zo kies je de beste riltechniek en rilbreedte en lever je een professioneel eindresultaat.

Meer weten over rillen

Heb je vragen over rillen en de beste aanpak voor jouw drukwerk. Neem contact op met De Drukwerk Specialist voor advies of een scherpe offerte. Samen kijken we naar materiaal, afwerking en vouwschema zodat jouw project technisch klopt en er perfect uitziet.